Báo cáo về kết quả thực hiện chống khai thác IUU, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân cho biết sau gần 5 năm EC cảnh báo “thẻ vàng” (từ ngày 23/10/2017 đến nay) đối với hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức triển khai các nhiệm vụ, giải pháp để chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương theo các khuyến nghị của EC đã đạt được một số kết quả tích cực. Các lực lượng thực thi pháp luật trên biển tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát; đặc biệt là tại các vùng biển trọng điểm. Từ quý IV/2021 đến nay đã kiểm tra, kiểm soát gần 80.000 lượt tàu cá. Các lực lượng thực thi pháp luật trên biển đã triển khai nhiều giải pháp như duy trì trên 30 tàu, sử dụng máy bay không ngưới lái để tuần tra, kiểm soát; lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm để theo dõi, giám sát… Các địa phương như Quảng Ngãi, Tiền Giang, Khánh Hòa, Phú Yên đã làm tốt, giảm đáng kể các vụ việc tàu cá vi phạm. Hiện tổng số tàu cá toàn quốc là 91.716 chiếc; công tác lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá đạt 95,27%, tăng hơn 5% so với trước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết thêm, khung pháp lý và cơ chế chính sách cơ bản đã đầy đủ; tuy nhiên trong quá trình thực hiện còn một số tồn tại, bất cập. Tình hình vi phạm IUU vẫn diễn ra phức tạp, vẫn còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Tính từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận 62 vụ vi phạm với 85 tàu cá và 704 ngư dân bị bắt giữ, tập trung ở các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bến Tre, Bạc Liêu, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Bình Định, nguy cơ EC rút “thẻ đỏ” với thủy sản Việt Nam là rất lớn. Theo đó, Hội nghị cũng đã nghe một số đề xuất, kiến nghị của lãnh đạo các địa phương như Thanh Hóa, Phú Yên, Khánh Hòa, Bà Rịa -Vũng Tàu, Bến Tre, Kiên Giang, Cà Mau và Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh chủ trì hội nghị trực tuyến Ban chỉ đạo quốc gia về IUU tại điểm cầu Bình Định
Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định việc gỡ thẻ vàng là rất cấp bách, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đến đời sống của ngư dân, ngành xuất khẩu thuỷ sản cũng như uy tín, thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có các chỉ đạo, chỉ thị thực hiện các biện pháp để tháo gỡ vấn đề này; đã có nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi với lãnh đạo cấp cao của Liên minh Châu Âu về cam kết, nỗ lực, quyết tâm của Việt Nam trong chống khai thác IUU. Phó Thủ tướng cho rằng, kết quả công tác chống khai thác IUU đạt được có tiến bộ so với trước, như công tác quản lý đội tàu từng bước đi vào nền nếp; đã phân bổ hạn ngạch giấy phép khai thác ở vùng khơi, vùng lộng và ven bờ; triển khai tốt hệ thống VMS để kiểm soát tàu hoạt động trên biển; các lực lượng thực thi pháp luật trên biển tăng cường tuần tra, ngăn chặn nhiều tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Tuy nhiên, những kết quả đạt được là chưa đáp ứng yêu cầu, các địa phương cần chỉ đạo tập trung giải quyết dứt điểm 4 vấn đề còn tồn đọng, cụ thể: Việc cấp giấy phép khai thác thủy sản đối với đội tàu chưa đạt yêu cầu (đạt 96,7% đối với tàu dài từ 15m trở lên, đối với tàu dưới 15m mới đạt tỉ lệ 46,6%); lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trong năm 2022 còn chậm (mới tăng được 5%); việc kiểm soát sản lượng thủy sản từ khai thác, truy xuất nguồn gốc tại nhiều địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu; xử lý vi phạm IUU ở các địa phương chưa quyết liệt còn để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, điều này rất quan trọng, không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu mà còn liên quan đến hình ảnh đất nước, không thể để một bộ phân ngư dân vi phạm, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu ngư dân khác. Các quy định pháp luật của Việt Nam đã khá đầy đủ, cơ chế, chính sách về nguồn lực để đầu tư cũng đã được quan tâm. Do vậy, rõ ràng khâu tổ chức thực hiện chưa tốt, phải làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng bộ, ngành, địa phương có liên quan.
Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành yêu cầu người đứng đầu các Bộ, ngành Trung ương có liên quan và 28 tỉnh, thành phố ven biển đề cao trách nhiệm, trực tiếp chỉ đạo quyết liệt hơn, sâu sát hơn, hiệu quả hơn nữa trong việc chống khai thác IUU, nếu không khắc phục được thì không những không gỡ được thẻ vàng mà còn có nguy cơ bị nâng lên cảnh báo “thẻ đỏ”. Các địa phương phải chỉ đạo cụ thể tới từng huyện, thị xã, thành phố triển khai kế hoạch ngăn chặn và xử lý vi phạm IUU, thành lập ngay các đoàn liên ngành, ở Trung ương do lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, ở địa phương do lãnh đạo UBND tỉnh phụ trách đi kiểm tra cụ thể, kịp thời phát hiện, xử lý thật nghiêm những hành vi vi phạm các quy định về chống khai thác IUU; phối hợp với Bộ, ngành Trung ương, Ban chỉ đạo quốc gia về IUU chuẩn bị làm việc với Đoàn công tác của EC sang Việt Nam để kiểm tra tình hình khắc phục vi phạm IUU vào cuối tháng 10/2022. Các lực lượng cảnh sát biển, biên phòng, kiểm ngư, công an các địa phương đẩy mạnh tuần tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trên biển và tại các cảng cá. Đồng thời, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền để ngư dân hiểu rõ rủi ro, tác hại, từ đó nâng cao ý thức trong chống khai thác IUU. Yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là Đề án “Phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025” tại Quyết định số 1077/QĐ-TTg ngày 14/9/2022 và Quyết định 1090/QĐ-TTg ngày 19/9/2022 phê duyệt Chương trình quốc gia phát triển khai thác thủy sản hiệu quả, bền vững giai đoạn 2022 - 2025, định hướng 2030.
Ngay sau khi kết thúc hội nghị trực tuyến, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các sở, ban ngành và các địa phương liên quan chuẩn bị nội dung làm việc với Đoàn công tác của EC; đồng thời, tập trung kiểm tra, xử lý vi phạm và tuyên truyền cho ngư dân tại các địa phương trong tỉnh theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ./.